Ảo Dạ – Higashino Keigo

Ảo dạ được Higashino Keigo miêu tả lắt léo nhưng đầy u uất cho số phận của những nạn nhân bị hại bởi bàn tay của một người phụ nữ thông minh, xinh đẹp, vô cùng tàn nhẫn, tuýp người rắn độc đáng sợ tiêu biểu điển hình
Xã hội chính là sinh tồn. Làm mọi cách để sinh tồn, để sống sót & bước đến đỉnh cao của cái đẹp hoàn mỹ. Đó là chân lý của cô gái bí ẩn, nhân vật chính của cuốn sách này. Bằng mọi giá để đạt được điều đó, dẫu có phải lợi dụng mọi thứ, thậm chí là rũ bỏ sạch quá khứ, mượn dao để giết người.
Higashino đã tạo nên một nhân vật không thể nào có thật trong hiện thực. Nhưng mẫu người đó, nếu có tồn tại, quả thực là một thảm họa cho những người xung quanh. Bởi vì đó là một con người hoàn toàn không có điểm yếu, một “ác ma” thực sự.
Rốt cuộc sau tất cả “ác ma” đó có hoàn thành được lý tưởng của mình? Trong câu chuyện Bạch Dạ hành – cuốn sách cùng tác giả được mệnh danh là anh em sinh đôi của Ảo dạ, đã kết thúc với hình ảnh mỹ nhân Yukiho lạnh lùng bước ra ngoài ánh sáng, thoát khỏi Đêm Trắng mà cô đã bước đi trong một hành trình đầy máu và nước mắt. Còn với cuốn sách này, có lẽ tác giả cũng ngụ ý một cái kết tương tự.
Bởi sau tất cả, những kẻ biết được bộ mặt thật của cô, vị cảnh sát già Kato & chàng trai si tình mu muội Masaya đều đã sớm vĩnh viễn không được tiếp tục nhìn thấy ánh mặt trời.
Có tội nghiệp cho Masaya & Kato không? Đối với Kato thì có, một vị cảnh sát mẫn cán đáng nhẽ có được một cuộc đời viên mãn hơn, vì ông đã quá lao tâm khổ tứ cho một hành trình truy tìm chân lý. Còn riêng anh thợ thủ công lành nghề Masaya, đó chỉ có thể là sự thương hại mà thôi. Rõ ràng là anh ta biết được từ trước tới giờ, cô gái bí ẩn với cái tên Mifuyu đi bên cạnh anh, thực chất chỉ là ảo ảnh, chỉ là sự lợi dụng. Anh ta đã có thể có một lựa chọn khác tỉnh táo hơn, sống một cuộc đời hạnh phúc hơn với cô gái bán cơm bình dị nhưng chân thành. Đáng tiếc là thay vì chọn lý trí, con tim anh lại mù quáng trên bước đường cùng.
Độc giả quen với những câu chuyện có cái kết đẹp, hạnh phúc có thể sẽ không thể đọc nổi những tác phẩm của Higashino. Ngoại trừ Điều kỳ diệu của tiệm tạp hóa Namiya, còn lại những cuốn sách tiêu biểu của vị tác giả người Nhật này đều chú trọng đến cái kết mở. Tự độc giả sẽ suy luận ra số mệnh của nhân vật chính.
Với Ảo dạ, rõ ràng là cô gái rắn độc sẽ có thể có một cuộc sống mới, đẹp đẽ và tươi vui, nhưng cũng hoàn toàn có thể có những biến cố mới, những toan tính chết người mới, và biết đâu sẽ bị trả giá, bị lột trần âm mưu trong một chặng đường đời kế tiếp. Độc giả yêu cái kết hoàn mỹ và có cái nhìn lạc quan rất có thể sẽ tự an ủi bản thân bằng câu danh ngôn bất hủ ” nhân quả thường đến muộn, làm người ta tưởng rằng không có báo ứng”.
Nhưng có một sự thật mà ai cũng phải công nhận, rõ ràng cô gái đầy thông minh và thừa thủ đoạn ấy đã hoàn toàn rũ bỏ được quá khứ, rũ bỏ được mọi ảo ảnh của đêm đen.
Một cuốn sách đầy uất ức cho những nạn nhân
Bên cạnh sự thắng thế của nhân vật phản diện, Higashino không quên miêu tả chi tiết và chân thực về nỗi đau của những nạn nhân, vì một chút tham lam nhất thời, hoặc đơn giản vô tình làm người tốt quá đáng, mà phải trả một cái giá quá đắt.
Nạn nhân đầu tiên, Masaya đã có một kết cục bi thảm. Nhưng là do anh ta tự lựa chọn lấy.
Nạn nhân bị thất nghiệp, anh thợ thủ công vì ham mê nhan sắc mỹ nhân mà bị cô gái giả dạng gái mại dâm, đâm hỏng bàn tay là công cụ kiếm cơm hằng ngày. Từ đó trở đi cuộc đời của anh trượt dốc không phanh.
Nạn nhân bị mất tích. Một chàng trai vì tâm nguyện gửi lại di ảnh cho cô gái để tưởng niệm ba mẹ cô đã khuất, vĩnh viễn ra đi không hiểu được nguyên do
Những cái chết lặng lẽ trong uất ức. Những nạn nhân vô tội còn sống phải gồng gánh mưu sinh.
Và cả người đi tìm công lý, vị cảnh sát già Kato, chết còn chưa được nhắm mắt, dù ông không làm gì sai cả.
Bạn đọc tham vọng tìm một cái kết nhân văn, hay một câu chuyện có ý nghĩa cao đẹp hơn, e là không phù hợp khi tìm đọc Ảo dạ.
Đi tìm giá trị của tác phẩm
Vậy cuốn sách có giá trị gì khi toàn gây ức chế cho độc giả? Dĩ nhiên là đằng sau lối viết lắt léo cuốn hút của Keigo thì Ảo dạ cũng để lại nhiều bài học nhất định.
Làm người tốt cũng cần có trí thông minh. Bởi nếu không tỉnh táo sẽ giống viên công chức bạn của bố Mifuyu, mãi mãi không biết được sự thật vì sao mình bị hại.
Tham cái lợi trước mắt không bao giờ có kết cục tốt đẹp. Mọi nỗ lực tột cùng trong cuộc sống đều phải chuẩn bị cho một kết quả viên mãn lâu dài. Chỉ vì ham mê nhan sắc, rất nhiều người đàn ông trong câu chuyện này đã phải trả giá bằng tính mạng, sự nghiệp và cả linh hồn.
Đánh mất chính mình. Có lẽ đây là ý định chủ đạo của tác phẩm. Ảo dạ viết về rất nhiều con người đã biến chất chỉ vì một vài ham muốn nhất thời. Thậm chí còn đi sâu hơn, châm biếm về việc con người cứ mải mê theo đuổi những ảo ảnh vĩnh hằng, những thứ vốn dĩ đã không hề có thực trong cuộc sống.
Ảo dạ & Bạch dạ hành – Điểm giống và khác
Được mệnh danh là anh em sinh đôi, không thể phủ nhận 2 cuốn sách có những nét tương đồng nhất định. Tuy nhiên Bạch dạ hành được xem là đỉnh cao về sách trinh thám, còn Ảo dạ thì chỉ là một tác phẩm văn học thường thức.
Với Yukiho trong Đêm Trắng, cô chỉ là một nạn nhân Ấu dâm, sau một cuộc sinh tồn khốc liệt trên đường đời mới biến thành một ác nhân đáng sợ. Không thể phủ nhận sự thông minh, xinh đẹp cũng như nỗ lực của cô gái này. Nhưng hành trình đến với hạnh phúc của cô, ngoài sự ti tiện của bản thân, là sự giúp đỡ của một thiên tài Ryo quá hoàn mỹ.
Với Mifuyu, ngay từ đầu cô gái ấy đã chọn cho mình hành trình trong đêm tối. Nói đúng hơn, cô gái ấy thông minh hơn Yukiho rất nhiều, thủ đoạn cũng tàn nhẫn hơn, và cũng Ấu trĩ hơn. Yukiho hướng tới một cuộc sống thực, nhưng hạnh phúc. Còn Mifuyu hướng tới cái đẹp nhưng ảo ảnh vĩnh hằng.
Sự giúp đỡ của thiên tài Ryo với Yukiho là tự nguyện, là tình cảm hai chiều. Còn với Masaya, anh chỉ là một thằng ngốc, một con rối trung thành, một lá bài tẩy trong tay của Mifuyu.
Xét về nội dung, Bạch Dạ hành vẫn nhỉnh hơn Ảo dạ. Nhưng nỗi ám ảnh về những mưu mô chước quỷ trong cuộc sống, Ảo dạ lại xứng đáng top đầu. Điểm chung là 2 cuốn sách này đều là những kiệt tác hiếm thấy của Higashino, và đều đã được dựng thành phim truyền hình, mang lại những tiếng vang nhất định cho văn học Nhật trên diễn đàn văn chương thế giới.