Làm ợ Mục Phu – Henry Lawson (Australia)

RadioVn.Com – Căn nhà hai phòng được xây bằng gỗ súc, ván và vỏ cây xơ. Sàn nhà lát bằng những tấm ván nứt nẻ. Căn bếp xây ở phía đầu nhà, lát bằng vỏ cây, còn lớn hơn cả cái nhà và cái hàng hiên cộng lại.
Rừng bao bọc xung quanh – rừng không thấy tận cùng vì vùng này địa hình vốn bằng phẳng. Không có dãy núi hay ngọn đồi nào trong tầm mắt. Rừng toàn một giống táo địa phương còi cọc thiếu sức sống. Cũng không có các lùm cây. Không có gì làm dịu mắt bớt trừ vài cây she-oak[1] rì rào trên lạch nước hẹp đã gần cạn khô. Dấu hiệu của nền văn minh gần nhất cách đó mười chín dặm – một cái nhà lán nằm gần đường cái.
Người mục phu, vốn là một người khai phá, đang ở xa cùng với bầy cừu. Vợ anh ở nhà một mình cùng lũ trẻ.
Bốn đứa trẻ gầy gò rách rưới đang chơi quanh nhà. Bất thình lình một đứa hét lên “Rắn! Mẹ ơi, có con rắn nè!”
Một người phụ nữ miệt rừng dáng người gầy, nước da cháy nắng, lao vụt từ trong bếp ra, nhấc bổng đứa con lên kẹp vào hông trái, tay thì quờ tìm một cây gậy.
– Nó đâu rồi?
– Kia! Nó chui xuống dưới đống củi rồi! – thằng bé lớn nhất la lên. Nó là một thằng nhóc mười một tuổi với khuôn mặt thông minh đầy hào hứng. – Dừng lại, mẹ! Con sẽ hạ nó! Lùi lại! Con sẽ cho cái đồ ăn mày này biết tay!
– Tommy, lại đây, không con sẽ bị cắn đó. Lại đây ngay lập tức, thằng nhóc này!
Thằng nhỏ miễn cưỡng bước lại, na theo một cây gậy còn to hơn cả nó. Đột nhiên nó la to đầy khoái chí: “Nó kia kìa – bên dưới nhà kìa!”. Và nó lao tới, tay giơ cao chiếc gậy. Đúng lúc đó một con chó tạp chủng to đùng màu đen với cặp mắt vàng, kẻ hứng thú cao độ nhất với diễn biến câu chuyện, giựt đứt xích phóng theo con rắn. Nó chậm mất một giây, khi mũi của nó vừa chạm tới khe ván sàn thì vừa lúc cái đuôi của con rắn chui tọt xuống dưới. Gần như đúng lúc đó, cái gậy của thằng nhỏ phang xuống, làm tuột da mũi con chó. Con Alligator[2] chẳng mấy quan tâm đến vết thương, nó tiếp tục đào bới bên dưới sàn nhà nhưng bị lôi ra và xích lại. Họ phải giữ bằng được con chó.
Người mẹ bắt lũ trẻ đứng túm tụm với nhau bên chuồng chó trong khi cô rình con rắn. Cô mang hai đĩa sữa nhỏ để cạnh tường nhằm dụ con rắn nhưng nhiều giờ trôi qua mà nó vẫn biệt tăm.
Trời đã chiều muộn và một cơn dông đang kéo đến. Đã đến lúc bọn  trẻ cần  được đưa vào  nhà nhưng người mẹ không thể mang lũ trẻ vào đó vì cô biết, con rắn còn ở nơi ấy, bất cứ lúc nào cũng có thể chui lên từ một khe nứt trên sàn ván gỗ sần sùi. Cô mang một mớ củi vào gian bếp và đưa hết lũ trẻ vào đó. Căn bếp được xây như một gian nhà sàn nên có khoảng cách với mặt đất. Một cái bàn lớn đóng khá thô sơ nằm ở chính giữa căn phòng. Người mẹ đưa lũ trẻ vào và đặt chúng lên đó. Hai đứa con trai và hai đứa con gái đều còn rất nhỏ. Cô cho bọn trẻ ăn tối rồi chạy qua phòng ở lấy gối và chăn cho chúng – trong cảm giác cô thấy mình sẽ bắt gặp hoặc chạm vào con rắn bất kỳ lúc nào. Cô dọn giường cho lũ trẻ trên bàn rồi ngồi xuống bên cạnh để canh gác.
Cô chăm chú nhìn vào góc nhà, một cành cây to còn tươi dựa sẵn vào chiếc tủ, cạnh đó là rổ đồ may vá và cuốn tạp chí Young Ladies. Cô cũng mang theo con chó vào trong bếp.
Tommy bước vào, dù bị mẹ la, nó vẫn tuyên bố sẽ thức suốt đêm để đập vỡ sọ con rắn đui mù khốn kiếp ấy.
Mẹ nó hỏi nó là đã bao nhiêu lần mẹ yêu cầu nó không chửi thề nữa. Tommy mang theo một cái gậy và để dưới chăn, khiến Jacky la lối: “Mẹ à, cái gậy của Tommy làm xước da con, mẹ nói anh ấy bỏ nó ra đi.”
Tommy quay lại: “Câm mồm, thằng nhỏ kia, mày có muốn bị rắn cắn không?” Jacky lập tức im bặt.
– Nếu mày bị cắn – Tomy tiếp tục sau khi ngừng một chút. – Mày sẽ sưng vù lên, bốc mùi hôi, màu đỏ, màu xanh, màu lam sẽ nổi khắp người mày cho tới khi mày nổ tung. Đúng không mẹ?
– Nào, nào, đừng dọa em chứ, đi ngủ ngay đi – mẹ nó bảo.
Hai thằng nhỏ leo lên giường, thỉnh thoảng lại nghe Jacky phàn nàn vì bị ép quá chặt. Phải nới chỗ cho nó rộng ra. Chẳng mấy chốc Tommy lại lên tiếng: “Mẹ! Nghe mấy con possum[3] chết tiệt kia không. Con chỉ muốn vặn gãy cái cổ khốn kiếp của tụi nó.”
Ngay lập tức Jacky phản kháng một cách uể oải: “Nhưng tụi nó có làm gì mình đâu, cái tụi khốn kiếp ấy!”
Người mẹ la Tommy: “Đó, mẹ đã nói con không được dạy Jacky chửi thề rồi mà.” Tuy nhiên cô vẫn mỉm cười. Jacky đã ngủ say.
Tommy lại tiếp tục: “Mẹ à! Mẹ có nghĩ người ta sẽ tống hết cái lũ kangaroo khỉ gió kia đi hết không?”
– Ôi trời ơi! Làm sao mẹ biết được. Thôi ngủ đi.
– Nếu con rắn chui ra mẹ sẽ gọi con dậy chứ?
– Ừ, ừ, thôi ngủ đi.
Đã gần nửa đêm. Bọn trẻ đã ngủ cả và người mẹ vẫn ngồi đó, hết khâu vá rồi lại đọc tạp chí. Cô liên tục liếc nhìn quanh sàn nhà và xà nhà, mỗi khi nghe một tiếng động lại với lấy cây gậy. Cơn dông đã đến và những ngọn gió lùa qua các khe hở trên vách đe dọa thổi tắt ngọn nến. Cô đặt ngọn nến vào trong tủ chén, lấy một tờ báo che cho nó. Qua các khe hở trên tường, thỉnh thoảng ánh sáng trắng loé lên như tia sáng bằng bạc. Tiếng sấm rền vang và mưa bắt đầu trút xuống như thác.
Con Alligator nằm duỗi dài trên sàn nhà, mắt dán vào tấm vách ngăn. Người mẹ hiểu  rằng con rắn đang ở ngay đó. Có những vết nứt rất rộng bên dưới sàn phòng ở.
Cô vốn không phải người nhát gan nhưng những sự kiện gần đây đã khiến cô căng thẳng. Thằng bé con của ông anh chồng cô bị chết vì rắn cắn. Thêm vào đó, đã sáu tháng cô không nghe tin tức gì của chồng và cô rất sốt ruột, bồn chồn.
Chồng cô là một mục phu và anh bắt đầu khai phá khu đất này khi họ mới cưới. Trận hạn hán năm 18… đã làm anh bại sản. Anh phải bỏ hết đất khai phá để trở lại làm mục phu. Anh dự định sẽ đưa cả gia đình tới thị trấn gần nhất khi nào anh trở lại. Hiện tại, người anh của anh, người chủ căn nhà ở cạnh đường chính, tới nhà mỗi tháng một lần để tiếp phẩm cho vợ con anh. Nhà vẫn còn hai con bò, một con ngựa và vài con cừu. Ông anh chồng thỉnh thoảng lại giết một con cừu, để lại những phần cô muốn lấy và mang những phần còn lại đi để trả cho các khoản chi phí khác.
Cô đã quen với việc sống một mình. Đã có lần cô sống như vậy suốt mười tám tháng ròng. Hồi con gái cô cũng từng xây đắp cho mình bao nhiêu lâu đài trên cát[4], nhưng tất cả những giấc mơ và ảo ảnh thời con gái đã chết lâu rồi. Cô chỉ còn thấy thư giãn và giải trí trong cuốn tạp chí Young Ladies và, nhờ Trời phù hộ, vẫn còn sung sướng với chuyên mục thời trang trong tờ tạp chí này.
Chồng cô là người Ôstrâylia, và cô cũng vậy. Anh là  người khá vô tâm, nhưng vẫn là một người chồng tốt. Giá có điều kiện anh đã có thể đưa cô đến một thành phố lớn và giữ cô ở đó như một nàng công chúa vậy. Họ đã quen với cuộc sống mỗi người một nơi, ít nhất là cô. “Buồn bực thì có ích gì” cô thường tự nhủ. Chồng cô đôi khi hình như quên mất là anh đã có gia đình, tuy nhiên mỗi khi có một tấm séc khá khá thì anh đều mang về cho cô phần nhiều. Hồi có tiền anh đưa cô đi lên thành phố nhiều lần – thuê nguyên một khoang xe lửa có giường ngủ, sống ở những khách sạn tốt nhất. Anh còn mua cho cô một chiếc xe ngựa nhỏ nữa – cái xe mà sau này họ đã phải bán đi cùng với những đồ đạc khác.
Hai đứa con nhỏ nhất đều sinh ra trong vùng rừng rú này. Một đứa sinh ra khi chồng cô phải dùng vũ lực lôi một ông thầy thuốc say mèm về để đỡ cho cô. Lần đó cô ở một mình, rất yếu trong cơn sốt. Cô cầu Chúa phù trợ cho cô. Chúa đã gửi Black Mary, người đàn bà thổ dân “trắng nhất” trong vùng này. Hay, đúng ra, Chúa gửi “King Jimmy’ trước, rồi sau đó gửi Black Mary.[5] Ông ta ngó bộ mặt đen thui qua khung cửa, nhìn quanh một vòng rồi tuyên bố rất hân hoan: “Không sao đâu cô gái – tôi có đưa vợ tôi đến đây. Bà ấy đang ở dưới lạch nước.”
Một trong những đứa con của cô đã chết khi chồng cô ở xa. Cô đã chạy mười chín dặm với đứa bé đã chết trên tay để tìm người cứu giúp.
Chắc phải tới một hoặc hai giờ sáng rồi. Ngọn lửa trong lò đã thấp xuống dần. Alligator nằm gối đầu lên hai chân trước quan sát bức tường. Nó không phải là một con chó đẹp mã, ánh lửa hắt lên mình nó cho thấy vô số các vết thương cũ nơi lông không mọc lên nữa. Nó không sợ bất cứ thứ gì trên mặt đất và cả bên dưới mặt đất. Nó có thể xử lý một con bò mộng cũng như xử lý một con rệp vậy. Nó ghét tất cả các con chó khác – trừ nòi chó săn kangaroo[6] – và nó cũng mang tiếng là chẳng thân thiện gì đối với họ hàng, khách khứa của gia đình. Tuy nhiên cũng chẳng mấy khi họ ghé qua. Thỉnh thoảng nó lại làm quen với những kẻ lạ mặt. Nó ghét rắn và giết rắn vô số kể – và một ngày kia rồi nó cũng sẽ bị rắn cắn chết; đó là số phận của phần lớn những con chó bắt rắn.
Chốc chốc người phụ nữ lại dừng công việc may vá để nhìn, lắng nghe và suy nghĩ. Cô nghĩ về những điều đã xảy ra trong cuộc đời mình, vì cũng chẳng có gì khác để mà nghĩ.
Cơn mưa sẽ làm cỏ mọc cao và điều này làm cô nhớ lại lần cô phải chiến đấu với trận cháy rừng khi chồng cô ở xa. Cỏ cao ngút, khô rang và ngọn lửa lăm le nuốt chửng cô. Cô mặc quần của chồng cô vào và dùng một cành cây tươi đập lửa cho đến khi những giọt mồ hôi đầy muội than đen nhẻm chảy đầm đìa trên trán và hai cánh tay cô. Hình ảnh mẹ nó mặc quần dài làm Tommy hết sức khoái chí. Nó sát cánh bên mẹ nó như một anh hùng nhỏ nhưng rồi thằng nhỏ phải hét lên kinh sợ gọi mẹ. Ngọn lửa có lẽ đã thắng cô nhưng đúng lúc đó có bốn người đàn ông miệt rừng đã kịp đến giúp. Sau đó là một cảnh hỗn loạn: khi cô chạy lại bồng thằng bé thì nó la hét và giãy giụa dữ dội, tưởng rằng mẹ nó là một “người da đen”; và Alligator, tin tưởng vào cảm giác của thằng bé hơn là bản năng của chính mình, xông tới một cách giận dữ và (do khá già và cũng hơi điếc) trong cơn hưng phấn nó không nhận ra giọng của bà chủ. Nó đớp cứng ngắc lấy cái áo vải môletkin của người mẹ cho đến khi nghẹt thở vì bị Tommy dùng thòng lọng bắt ngựa để lôi nó ra. Xấu hổ vì sai lầm ngớ ngẩn của mình và cố chứng tỏ đó chỉ là một sự nhầm lẫn mà thôi, Alligator dựng ngược đuôi và nhăn nhở ngoạc cái miệng rộng đến 12 inches của nó. Sự cố này quá hài hước đối với lũ con trai đến nỗi chúng còn nhắc tới và cười đến hàng năm sau.
Cô lại nghĩ tới lần mà cô phải chống chọi với trận lụt khi chồng cô đi vắng. Lần đó cô đã phải đứng hàng tiếng đồng hồ dưới trận mưa như thác, đào đường hào dẫn nước để cố cứu con đập bắc ngang qua lạch sông. Nhưng cô đã không thể cứu nổi. Sáng hôm sau con đập sụp vỡ và trái tim cô cũng gần tan nát khi nghĩ đến việc chồng cô sẽ cảm thấy thế nào khi anh về nhà và thấy thành quả lao động hàng năm trời của mình đã bị cuốn trôi. Khi đó cô đã khóc.
Cô cũng phải vật lộn với trận dịch viêm phổi – cô phải tự tiêm và trích huyết cho vài con gia súc còn sót lại, và gạt nước mắt lần nữa khi hai con bò tốt nhất của cô bị chết.
Lần khác nữa, cô phải chiến đấu với một con bò đực bị điên vây căn nhà của cô suốt một ngày. Cô chế đạn và bắn nó bằng khẩu súng săn cũ qua những khe hở trên vách ván. Tới sáng thì con bò chết. Cô lột da nó và bán được mười bảy bảng sáu xu.
Cô cũng đã phải chiến đấu với lũ quạ và chim cắt luôn rình mò đàn gà của cô. Chiến lược của cô rất nguyên thủy. Khi bọn trẻ la “Quạ, mẹ ơi!” là cô lao ra dùng một cái cán chổi giả làm súng nhắm vào lũ chim và hét “Bùm!” Bọn quạ lập tức bay tan tác; chúng rất láu cá nhưng vẫn không qua được sự khôn ngoan của người phụ nữ này.
Thỉnh thoảng một người đàn ông trong rừng hoặc một kẻ lang thang bặm trợn tới nhà và làm cô sợ chết khiếp. Cô thường nói với những kẻ lạ mặt khả nghi đó là chồng cô và hai con trai cô đang làm việc dưới đập nước hoặc ngoài đồng vì bọn người này thường dò hỏi một cách xảo quyệt bằng cách  xin gặp ông chủ.
Mới tuần trước một gã bụi đời có vẻ mặt hiểm ác – biết rõ không có người đàn ông nào trong nhà – đã quẳng gói quần áo xuống hàng hiên và đòi đồ ăn. Cô đưa hắn đồ ăn nhưng sau đó hắn lại tiếp tục xin ngủ qua đêm. Lúc đó trời đã chạng vạng. Cô lấy cây gỗ cài cửa, tháo con chó và bước ra đối mặt với kẻ lạ mặt, cây gỗ một tay và vòng cổ con chó trong tay kia. “Bây giờ thì biến đi!” cô nói. Hắn nhìn cô và con chó rồi nói “Được thôi, thưa quý bà” bằng một giọng khúm núm. Vẻ ngoài đầy quyết đoán của cô và Alligator với cặp mắt vàng lóe lên độc địa, với hàm răng nhọn hoắt gợi lên hình ảnh loài bò sát khủng khiếp mà nó mang tên, đã đuổi được kẻ bụi đời nọ.
Cô chẳng có mấy điều thú vị để nghĩ tới trong khi ngồi đây bên đống lửa, canh chừng con rắn. Đối với cô ngày nào cũng như ngày nào. Tuy nhiên vào chiều chủ nhật cô cũng ăn mặc tươm tất, tắm rửa cho lũ trẻ, cho chúng mặc đồ đàng hoàng và đẩy chiếc xe nôi đi dạo trên những con đường độc đạo trong rừng. Cô làm vậy mỗi ngày chủ nhật. Cô cố gắng làm cho mình và lũ trẻ trông thật bảnh như thể cô đang đi dạo trên những con đường lớn trong thành phố vậy. Thực ra thì chẳng có gì mà nhìn và cũng chẳng có ai mà gặp. Bạn có thể đi suốt hai mươi dặm dọc theo con đường mà vẫn không thể ghi nhận được điều gì trong đầu, trừ phi bạn chính là một cư dân của vùng rừng này.  Cái hình ảnh không thay đổi kéo dài buồn bã của các thân cây khô khốc – sự đơn điệu khiến người ta muốn thoát ra và đi xa mãi như một chiếc tàu hỏa có thể đi, xa như một con thuyền có thể tới – và xa hơn nữa.
Nhưng người phụ nữ miệt rừng này đã quen với sự đơn độc. Hồi con gái cô ghét nó nhưng nay cô sẽ cảm thấy rất lạ lẫm nếu xa rời nó.
Cô sẽ rất mừng nếu chồng cô trở về nhưng cô chẳng biểu lộ điều đó một cách rõ ràng. Mỗi khi anh về, cô kiếm chút gì đó ngon lành cho anh ăn rồi lại bận rộn với việc chăm sóc lũ trẻ.
Cô khá bằng lòng với mình. Cô yêu lũ trẻ nhưng chẳng có thời gian để bộc lộ điều này. Thậm chí, có vẻ như cô hơi khó khăn với chúng. Cuộc sống quanh cô không hề thuận lợi cho sự phát triển “nữ tính” hay các khía cạnh tình cảm của con người.
Chắc cũng gần sáng rồi nhưng đồng hồ lại treo trên phòng ở. Ngọn nến của cô đã cháy gần sát gốc và cô quên mất là cô đã hết nến. Cần thêm ít củi để giữ ngọn lửa cho nên cô nhốt con chó lại và vội vàng đi vòng tới đống củi. Cơn mưa đã tạnh. Cô lôi một cây củi ra và – crash – cả đống củi sập xuống.
Hôm qua cô đã thỏa thuận với một gã da đen lang thang về việc kiếm củi cho cô, và trong khi hắn làm việc thì cô đi tìm con bò lạc. Cô vắng nhà khoảng một giờ gì đó và anh chàng thổ dân đã tiêu một giờ đó rất hiệu quả. Khi  trở về, cô rất vui mừng khi nhìn đống củi to tướng chất bên ống khói. Cô thưởng thêm cho anh chàng một mớ thuốc lá mộc và khen anh ta đã không lười biếng. Anh ta cám ơn cô rồi ra đi với cái đầu ngẩng cao, bộ ngực ưỡn thẳng. Anh ta là người cuối cùng của một bộ lạc và hiển nhiên là một ông vua, nhưng anh chàng đã ma lanh xếp đống củi rỗng ở giữa.
Cô cảm thấy đau lòng và nước mắt tràn lên mắt khi cô ngồi xuống bên bàn. Cô rút một chiếc khăn tay để lau mắt nhưng lại tự chọc ngón tay vào mắt mình. Cái khăn tay thủng lỗ chỗ và cô nhận thấy ngón cái của cô chọc xuyên qua một lỗ trong khi ngón trỏ xuyên qua một lỗ khác.
Điều này khiến cô bật cười và làm con chó ngạc nhiên. Cô là người rất có óc hài hước với những chuyện ngớ ngẩn và thỉnh thoảng cô làm cho những người dân miệt rừng quanh đó thích thú với những chuyện cười của mình.
Cô thường tự làm vui, tự cười. Một ngày nọ, cô ngồi bệt xuống để “khóc cho đã” – như cô vẫn thường nói – và một con mèo già vừa dựa vào chân cô vừa “khóc” theo, khiến cô lại bật cười.
Chắc trời đã gần sáng rồi. Căn phòng trở nên chật chội và nóng nực vì ngọn lửa. Alligator vẫn liên tục quan sát bức tường. Bất thình lình nó trở nên tập trung. Nó tiến vài inches xích lại gần bức tường. Các cơn rung chạy dọc theo người nó. Lông trên cổ nó dựng ngược, ánh lửa chiến đấu bùng lên trong đôi mắt màu vàng của nó. Cô biết rõ điều đó nghĩa là gì và sẵn sàng cây gậy trong tay. Một đầu bên dưới của bức vách có vết nứt lớn ở cả hai bên. Một cặp mắt ma quỷ nhỏ xíu hình hạt đậu sáng lấp lánh hiện ra trong vết nứt. Con rắn đen chậm rãi bò ra, một khúc mình khoảng 30 phân của nó lộ ra, cái đầu nhấp nhô lên xuống. Con chó vẫn đứng im và người phụ nữ cũng đứng im như bị thôi miên. Con rắn nhô mình ra thêm một foot nữa. Cô nhấc cái gậy lên và con bò sát, dường như thình lình nhận thấy sự nguy hiểm, chui đầu vào cái khe bên kia tấm ván và nhanh chóng kéo cái đuôi của nó theo. Alligator vọt tới, hàm nó sập lại trong một cú táp. Nó táp trượt vì cái mũi quá bự của nó và con rắn chui lọt vào cái khe giữa vách và sàn nhà. Nó đớp tiếp khi cái đuôi con rắn uốn vòng lại để chui vào. Lần này nó đã đớp được con rắn và lôi một đoạn thân của nó ra dài khoảng mười tám inches.[7] Bốp, bốp, cái gậy của người phụ nữ đập tới tấp. Alligator kéo thêm chút nữa. Bốp, bốp! Alligator giật mạnh và nó lôi tuột con rắn ra – một con rắn độc dữ tợn dài năm foot.[8] Cái đầu con rắn ngo ngoe muốn lao tới nhưng con chó đã lập tức đớp kẻ thù vào ngay giữa cổ. Nó là một con chó to và nặng nhưng nhanh chẳng kém gì một con chó săn. Nó lắc, quật con rắn như thể nó cảm nhận được lời nguyền xa xưa của con người vậy. Thằng bé lớn nhất chồm dậy chụp lấy cây gậy nhưng mẹ nó đã gạt nó lùi lại với một bàn tay cứng như sắt. Bốp, bốp – đầu con rắn bị đập vỡ vô số chỗ. Bốp, bốp – đầu con rắn bị nghiền nát và mũi con Alligator một lần nữa lại bị tuột da.
Cô dùng cây gậy của mình khều cái xác dập nát của con rắn lên và hất nó vào đống lửa. Sau đó cô bỏ thêm củi vào và nhìn xác con rắn cháy. Thằng nhỏ và con chó cũng ngồi nhìn. Cô đặt một bàn tay lên đầu con chó và ánh nhìn hung dữ tàn bạo trong cặp mắt vàng của nó dịu dần đi. Jacky nãy giờ vẫn im lặng nhìn đột nhiên quay ra ngủ tiếp. Tommy với bàn chân lấm bẩn mặc cái áo ngủ đứng im một lúc, nhìn vào đống lửa. Khi nó ngẩng lên nhìn mẹ, thấy nước mắt đầy trong mắt mẹ nó, nó ôm ghì lấy cổ cô và la lớn:
– Mẹ ơi, con sẽ không bao giờ làm mục phu đâu. Trời sẽ đánh con nếu con làm vậy!
Cô ôm ghì nó vào bộ ngực héo mòn của mình và hôn nó; và hai mẹ con cứ ngồi như vậy trong khi ánh sáng ban mai bắt đầu rọi chiếu trên khắp khu rừng.
(Viết năm 1892, sửa lại 1894, 1895, 1900)